Wyobraź sobie, że wracasz z pracy, a nagle na ścieżce rowerowej potrąca Cię albo co gorsza twoje dziecko rozpędzona hulajnoga elektryczna. To coraz częstszy scenariusz, a pytanie, które pojawia się w głowie poszkodowanego, brzmi: kto zapłaci za szkody?
Odpowiedzialność za wypadek z udziałem hulajnogi to złożony problem prawny, który nie zawsze jest tak oczywisty, jak mogłoby się wydawać.
W tym artykule przeprowadzimy Cię przez zawiłości przepisów i wskażemy, na kogo może spaść obowiązek naprawienia szkody, a także podpowiemy, jak zabezpieczyć swoje interesy w razie kolizji.
Hulajnoga elektryczna a prawo o ruchu drogowym. Co stanowią przepisy?
Zanim przejdziemy do odpowiedzialności, musimy zdefiniować, czym w świetle prawa jest hulajnoga elektryczna.
Zgodnie z art. 2 pkt 47b ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym, hulajnoga elektryczna to pojazd napędzany elektrycznie, dwuosiowy, z kierownicą, bez siedzenia i pedałów, przeznaczony do poruszania się wyłącznie przez kierującego. Co ważne, maksymalna prędkość, z jaką może się poruszać, wynosi 20 km/h.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. ws. warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia, które w § 55a stanowi, że hulajnoga elektryczna powinna być wyposażona: w co najmniej jedno przednie światło pozycyjne barwy białej lub żółtej, co najmniej jedno tylne światło odblaskowe barwy czerwonej oraz co najmniej jedno światło pozycyjne barwy czerwonej, po bokach – w co najmniej jedno światło odblaskowe barwy białej lub żółtej, widoczne po obu stronach, co najmniej jeden działający hamulec oraz w dzwonek lub inny sygnał ostrzegawczy o nieprzeraźliwym dźwięku.
Od jakiego wieku można jeździć hulajnogą elektryczną?
Na hulajnodze elektrycznej można jeździć od 10. roku życia po drogach publicznych, pod warunkiem posiadania karty rowerowej lub prawa jazdy kategorii AM, A1, B1 lub T.
Osoby, które ukończyły 18 lat, nie potrzebują żadnych dodatkowych uprawnień.
Dzieci do 10. roku życia mogą jeździć hulajnogą elektryczną wyłącznie w strefie zamieszkania i pod opieką osoby dorosłej.
Czy trzeba nosić kask?
Obecnie użytkownicy rowerów, rowerów elektrycznych oraz hulajnóg elektrycznych nie mają obowiązku korzystania z kasków ochronnych, ale jest to zalecane ze względów bezpieczeństwa.
Niedługo ma się to jednak zmienić. Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego zarekomendowała wprowadzenie obowiązku jazdy w kasku dla osób do 16. roku życia. „W zderzeniach z udziałem hulajnóg elektrycznych powszechne są urazy głowy. To jedna trzecia wszystkich urazów odnoszonych przez użytkowników hulajnóg elektrycznych. Noszenie kasku podczas jazdy na hulajnodze elektrycznej może zmniejszyć ryzyko urazów głowy nawet o 44 proc”. –czytamy na stronie www.krbrd.gov.pl.
Na pewno należy uznać to za krok w dobrym kierunku ale o ile wpłynie na bezpieczeństwo użytkowników hulajnóg to niestety nie należy się spodziewać zmniejszenia liczby wypadków z ich udziałem.
Kto może ponieść odpowiedzialność?
Odpowiedzialność za wypadek z udziałem hulajnogi elektrycznej może spoczywać na kilku podmiotach. Najczęściej jest to:
Kierujący hulajnogą elektryczną – może ponosić odpowiedzialność na zasadach ogólnych, tak jak każdy inny uczestnik ruchu. Pamiętaj jednak, że do ukończenia 13 lat za szkodę wyrządzoną przez małoletniego odpowiadają rodzice i to oni będą zobowiązani do jej naprawienia. Niekiedy nawet ukończone 13 lat nie zwolni rodziców z pokrycia szkody, jeśli nieletni nie rozpoznawał znaczenia swojego czynu, a rodzicom można przypisać winę w nadzorze. W tych sprawach gdzie sprawcą jest małoletni – pozywanie jego rodziców – staje się regułą.
Pieszy – jeśli swoim zachowaniem przyczynił się do zdarzenia.
Kierowca samochodu lub innego pojazdu.
Właściciel wypożyczalni hulajnóg – w pewnych sytuacjach (np. gdy hulajnoga była w złym stanie technicznym).
Ubezpieczyciel – jeśli sprawca posiadał odpowiednią polisę.
Brak obowiązkowego ubezpieczenia OC. Kto zapłaci za szkody?
Obecnie polskie przepisy nie przewidują obowiązku posiadania polisy OC dla użytkowników hulajnóg elektrycznych. To kluczowa informacja, która ma ogromne znaczenie dla poszkodowanych ale też dla sprawców.
W praktyce oznacza to, że za wszelkie szkody, zarówno na osobie (obrażenia ciała), jak i w mieniu (np. uszkodzony samochód), odpowiada bezpośrednio sprawca zdarzenia. Zgodnie z prawem, musi on pokryć straty całym swoim majątkiem.
To powoduje, że poszkodowany jest w znacznie gorszej sytuacji niż w przypadku kolizji z samochodem.
Nie może zgłosić roszczenia do ubezpieczyciela i czekać na szybką wypłatę odszkodowania. Zamiast tego, musi dochodzić swoich praw bezpośrednio od sprawcy, co często wiąże się z długim i skomplikowanym procesem sądowym. Brak ubezpieczenia OC dla hulajnóg elektrycznych to największa przeszkoda w skutecznym i szybkim uzyskaniu odszkodowania.
Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka
Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden, często pomijany aspekt prawny. W pewnych sytuacjach hulajnoga elektryczna może być uznana za „mechaniczny środek komunikacji poruszany za pomocą sił przyrody”, co ma ogromne konsekwencje. Zgodnie z art. 436 Kodeksu cywilnego, posiadacz takiego środka odpowiada za szkody na zasadzie ryzyka, a nie winy.
Co to oznacza w praktyce?
Na zasadzie ryzyka odpowiada się za sam fakt wyrządzenia szkody. Sprawca nie musi być winny wypadkowi, by ponieść odpowiedzialność. Wystarczy, że udowodnimy związek przyczynowy między działaniem hulajnogi a szkodą. Jest to dużo korzystniejsze dla poszkodowanego. Posiadacz hulajnogi może uwolnić się od odpowiedzialności tylko w nielicznych przypadkach, np. gdy do szkody doszło wyłącznie z winy poszkodowanego lub na skutek działania siły wyższej.
Jakie ubezpieczenia mogą pomóc?
Chociaż obowiązkowego OC nie ma, niektórzy użytkownicy są ubezpieczeni. Warto sprawdzić, czy sprawca posiadał:
- Ubezpieczenie OC w życiu prywatnym: coraz więcej polis (np. dołączonych do ubezpieczenia mieszkania) obejmuje szkody wyrządzone hulajnogą. Ubezpieczenie to może też obejmować dzieci. Zawsze należy to jednak zweryfikować w szczegółowych warunkach umowy.
- Specjalne ubezpieczenie dla hulajnóg: coraz więcej firm ubezpieczeniowych, wychodząc naprzeciw potrzebom rynku, wprowadza dedykowane polisy dla użytkowników hulajnóg elektrycznych.
Jeśli sprawca posiadał któreś z tych ubezpieczeń, poszkodowany może złożyć roszczenie bezpośrednio do ubezpieczyciela, co znacznie usprawnia cały proces i zwiększa szanse na szybką wypłatę odszkodowania.
Rodzaje odpowiedzialności prawnej
Odpowiedzialność za wypadek można rozpatrywać na kilku płaszczyznach:
Odpowiedzialność karna – ma miejsce, gdy w wyniku wypadku doszło do uszczerbku na zdrowiu lub śmierci innej osoby. Odpowiada się wtedy na podstawie Kodeksu karnego.
Odpowiedzialność cywilna – dotyczy głównie kwestii odszkodowania i zadośćuczynienia za poniesione szkody. Podstawą jest tu Kodeks cywilny, a roszczenia kierowane są do sprawcy (ewentualnie rodziców), a często również do jego ubezpieczyciela.
Odpowiedzialność wykroczeniowa – dotyczy m.in. naruszenia przepisów ruchu drogowego, np. przekroczenia dopuszczalnej prędkości, jazdy pod wpływem alkoholu, czy przewożenia na hulajnodze pasażera.
Wypadek hulajnogi z pieszym
Wypadki z udziałem pieszych to jedne z najczęstszych zdarzeń. Pamiętaj, że w starciu z hulajnogą, pieszy często jest bez szans.
Warto wiedzieć, że pieszy ma bezwzględne pierwszeństwo na przejściu dla pieszych.
Kierujący hulajnogą, zbliżając się do przejścia, musi zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość i ustąpić pierwszeństwa pieszemu, który znajduje się na przejściu lub na nie wchodzi. Jazda na hulajnodze po przejściu jest zabroniona.
Kto płaci za szkody?
Najbardziej istotną kwestią dla poszkodowanego jest uzyskanie odszkodowania.
Jeśli sprawca wypadku posiadał prywatne ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej (OC) np. w ramach polisy na życie lub ubezpieczenia OC w życiu prywatnym, to roszczenia należy kierować do jego ubezpieczyciela.
Jeśli sprawca nie ma takiego ubezpieczenia, poszkodowany musi dochodzić swoich roszczeń bezpośrednio od niego. W takiej sytuacji warto skorzystać z pomocy prawnej, aby przeprowadzić proces skutecznie. Pozew zostanie skierowany bezpośrednio do sprawcy lub jego rodziców ( w przypadku gdy sprawca okaże się osoba małoletnia.
Warto pamiętać, że brak obowiązkowego ubezpieczenia OC dla hulajnóg elektrycznych często utrudnia poszkodowanym uzyskanie szybkiego i pełnego odszkodowania. Dlatego też, coraz częściej podnoszone są głosy, by wprowadzić obowiązek ubezpieczenia dla tych pojazdów, co mogłoby znacznie poprawić sytuację.
O tym co wchodzi w zakres odszkodowania a także czym się różni odszkodowanie od zadośćuczynienia możesz przeczytać w tym artykule.
Wypadek na hulajnodze elektrycznej – co robić?
W przypadku gdy dojdzie do potrącenia hulajnogą elektryczną najlepiej wezwać policję. Jeżeli w wyniku wypadku nikt nie dozna obrażeń ciała to można odstąpić od wzywania służb i spisać oświadczenie na temat przyczyny i skutków wypadku.
Warto również poprosić o takie oświadczenie świadków zdarzenia lub wziąć od nich dane kontaktowe, co może być bardzo pomocne w przyszłości.
Wypadek z udziałem hulajnogi elektrycznej – podsumowanie
Wypadek z udziałem hulajnogi elektrycznej to zawsze złożona sytuacja, ale poznając kluczowe zasady, możesz lepiej chronić swoje prawa. Pamiętaj o tych trzech najważniejszych punktach:
- Brak obowiązkowego OC to główny problem. W przeciwieństwie do samochodów, hulajnogi elektryczne nie mają wymaganego ubezpieczenia. Oznacza to, że za szkody odpowiada bezpośrednio sprawca, a poszkodowany musi dochodzić odszkodowania od niego, często na drodze sądowej.
- Hulajnoga może odpowiadać na zasadzie ryzyka. W pewnych sytuacjach hulajnoga jest traktowana jak mechaniczny środek komunikacji. To dobra wiadomość dla poszkodowanego, bo nie musi on udowadniać winy sprawcy – wystarczy, że udowodni, iż szkoda powstała z powodu ruchu hulajnogi.
- Sprawdź, czy sprawca ma polisę. Wielu użytkowników posiada ubezpieczenie OC w życiu prywatnym, które często pokrywa szkody wyrządzone hulajnogą. Sprawdzenie tego to pierwszy i najważniejszy krok, by szybko uzyskać odszkodowanie.
Dlatego niezależnie od tego, czy jesteś pieszym, kierowcą czy użytkownikiem hulajnogi, pamiętaj o zasadach i bądź świadomym uczestnikiem ruchu. A w razie wypadku, nie wahaj się skonsultować z prawnikiem.
Profesjonalna pomoc może znacząco ułatwić dochodzenie Twoich praw.
Pamiętajcie, że bezpieczeństwo na drodze zależy od każdego z nas. Uważajcie na siebie!
Paweł Pokorski
radca prawny
Zdjęcia: Let’s Kick, Ernest Ojeh
***
Szkody osobowe – Twoje prawa i jak uzyskać sprawiedliwe odszkodowanie
Życie pisze nieprzewidywalne scenariusze. W jednej chwili rutynowa podróż do pracy może zamienić się w traumatyczne zdarzenie drogowe, chwila nieuwagi w miejscu publicznym może skutkować bolesnym upadkiem, a zaufanie do lekarza może zostać nadszarpnięte przez błąd w sztuce lekarskiej.
Właśnie w takich momentach, gdy nasze zdrowie fizyczne lub psychiczne zostaje naruszone w wyniku działania lub zaniechania innych osób, mamy do czynienia ze szkodami osobowymi [Czytaj dalej…]
