Szkody osobowe – Twoje prawa i jak uzyskać sprawiedliwe odszkodowanie

Życie pisze nieprzewidywalne scenariusze. W jednej chwili rutynowa podróż do pracy może zamienić się w traumatyczne zdarzenie drogowe, chwila nieuwagi w miejscu publicznym może skutkować bolesnym upadkiem, a zaufanie do lekarza może zostać nadszarpnięte przez błąd w sztuce lekarskiej.

Właśnie w takich momentach, gdy nasze zdrowie fizyczne lub psychiczne zostaje naruszone w wyniku działania lub zaniechania innych osób, mamy do czynienia ze szkodami osobowymi.

Te nieoczekiwane i często bolesne doświadczenia nie tylko wywracają do góry nogami nasze codzienne funkcjonowanie, ale mogą również generować długotrwałe konsekwencje zdrowotne, finansowe i emocjonalne zarówno dla nas, jak i dla naszych najbliższych.

Świadomość przysługujących nam praw oraz wiedza o sposobach dochodzenia odszkodowania za poniesioną szkodę staje się w takich sytuacjach niezwykle istotna. Odszkodowanie daje nam realną szansę na złagodzenie negatywnych skutków zdarzenia.

Czym są szkody osobowe

Szkoda osobowa to wszelkie naruszenia integralności cielesnej i zdrowia psychicznego człowieka, które są skutkiem działania bądź zaniechania innej osoby.

Pod pojęciem tym kryje się nie tylko fizyczne uszkodzenie ciała, lecz także negatywne konsekwencje w sferze psychicznej, emocjonalnej i społecznej poszkodowanego.

Katalog sytuacji prowadzących do powstania szkody osobowej jest niezwykle obszerny i nie sposób wymienić wszystkie dlatego podam tylko kilka, które z praktyki Kancelarii najczęściej się pojawiają.

Wypadki komunikacyjne

Mogą prowadzić do szerokiego spektrum poważnych obrażeń ciała, od powierzchownych potłuczeń i złamań, przez rozległe obrażenia wewnętrzne, po trwałe urazy kręgosłupa i inne kalectwa.

Warto w tym miejscu szczególnie zwrócić uwagę na rosnącą liczbę wypadków z udziałem niechronionych uczestników ruchu, takich jak rowerzyści i użytkownicy coraz popularniejszych hulajnóg elektrycznych, którzy w konfrontacji z pojazdami mechanicznymi są szczególnie narażeni na poważne konsekwencje zdrowotne.

W 2024 roku Policja odnotowała 21 519 wypadków drogowych na drogach publicznych, w strefach zamieszkania lub strefach ruchu. W wyniku tych wypadków 1 896 osoby poniosły śmierć, a 24 782 osób zostało rannych.

Mówimy tu tylko o wypadkach drogowych – statystyki nie obejmują kolizji drogowych niezgłoszonych policji.

Co ciekawe z raportu Policji wynika, że w 2024 r., podobnie jak w latach wcześniejszych, najwięcej wypadków wydarzyło się przy dobrych warunkach atmosferycznych (źródło: Komenda Główna Policji Biuro Ruchu Drogowego Wypadki drogowe w Polsce w 2024 roku).

Błędy medyczne

Niestety, nawet w systemie opieki zdrowotnej dochodzi do sytuacji, w których w wyniku niewłaściwej diagnozy, nieprawidłowego leczenia, zaniedbania personelu medycznego czy braku należytej staranności, pacjent doznaje uszczerbku na zdrowiu.

Konsekwencje błędów medycznych mogą być różnorodne – od pogorszenia stanu zdrowia, przez konieczność dłuższego leczenia, aż po trwałe kalectwo czy nawet śmierć.

Jeżeli chcesz wiedzieć czym jest błąd medyczny i jakie są w tym zakresie statystyki to zapraszam do przeczytania artykułu na blogu dotyczącego błędów medycznych.

Wypadki przy pracy

Środowisko pracy, pomimo istniejących przepisów bezpieczeństwa, wciąż niesie ze sobą ryzyko wypadków. W ich wyniku dochodzi do kontuzji, urazów, oparzeń, złamań, a w najtragiczniejszych przypadkach trwałe inwalidztwo lub śmierć.

Zaniedbania ze strony pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy są częstą przyczyną takich zdarzeń.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w 2024 roku odnotowano 67 000 osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy. W tej liczbie zawiera się 200 osób, które zginęły w wyniku wypadków przy pracy oraz 500 osób, które odniosły obrażenia w wypadkach ciężkich.

Wskaźnik wypadkowości (liczba poszkodowanych na 1000 pracujących) wyniósł w 2024 roku 4,80.

Poślizgnięcia i upadki

Tutaj najczęściej mamy do czynienia z takimi zdarzeniami jak: poślizgnięcia na oblodzonym lub nierównym chodniku, niezabezpieczonych wykopach czy mokrej podłodze.

Takie wypadki mogą być równie niebezpieczne i mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak złamania, skręcenia, stłuczenia, a u osób starszych nawet do trwałych uszkodzeń.

Niestety, nie istnieją publicznie dostępne, szczegółowe statystyki dotyczące konkretnie wypłat odszkodowań przez ubezpieczycieli za potknięcia na nieodśnieżonych lub nierównych chodnikach.

Należy tez pamiętać, ze nie wszystkie takie sprawy trafiają do ubezpieczycieli, gdyż w odróżnieniu od ubezpieczenia komunikacyjnego, posiadanie ubezpieczenia od takich zdarzeń nie jest obowiązkowe.

Pogryzienia przez zwierzęta

Ataki zwierząt, w szczególności psów, mogą skutkować nie tylko bolesnymi ranami i ryzykiem infekcji, ale także poważnymi urazami psychicznymi, zwłaszcza u dzieci.

Według najnowszych dostępnych danych, w 2024 roku w Polsce odnotowano 26 588 przypadków pogryzień przez psy, które wymagały interwencji lekarskiej i zostały zgłoszone do sanepidu.

Przy czym Policja interweniuje w sytuacjach, gdy doszło do naruszenia prawa, np. w przypadku niezachowania środków ostrożności przez właściciela psa, czy gdy pies jest rasą uznawaną za agresywną i nie był odpowiednio zabezpieczony więc rzeczywista skala zdarzeń na pewno jest większa.

Otwarty katalog szkód osobowych

Warto jednak podkreślić, że wymienione powyżej kategorie zdarzeń stanowią jedynie przykłady sytuacji, w których dochodzi do szkód osobowych.

Katalog ten jest otwarty i obejmuje wszelkie inne sytuacje, w których w wyniku działania innej osoby, dochodzi do uszczerbku na zdrowiu fizycznym lub psychicznym.

Co istotne, szkoda osobowa to nie tylko fizyczne rany.

Poszkodowany doświadcza często również innych skutków takich jak:

Cierpienie psychiczne: ból, strach, stres pourazowy, lęk, depresja – to tylko niektóre z negatywnych emocji, które mogą towarzyszyć doznanej szkodzie. Ich wpływ na jakość życia poszkodowanego jest nie do oszacowania.

Czasowa lub trwała utrata zdolności zarobkowych: Niemożność wykonywania pracy zawodowej z powodu doznanych obrażeń znacząco wpływa na sytuację finansową poszkodowanego i jego rodziny. W przypadku trwałej niezdolności do pracy, konsekwencje te mogą być długofalowe.

Oszpecenie fizyczne: Widoczne blizny, deformacje ciała, skrzywienia nie tylko wpływają na wygląd zewnętrzny, ale mogą również prowadzić do obniżenia samooceny, kompleksów i problemów w relacjach społecznych.

Świadomość szerokiego spektrum konsekwencji szkód osobowych jest kluczowa dla zrozumienia, jak ważne jest dochodzenie swoich praw i ubieganie się o adekwatną rekompensatę za doznaną szkodę.

Jakie roszczenia przysługują poszkodowanemu

Osoba, która doświadczyła szkody osobowej, ma prawo dochodzić różnych form rekompensaty, mających na celu złagodzenie negatywnych skutków doznanej szkody. Wśród najważniejszych roszczeń znajdują się:

Odszkodowanie

To świadczenie pieniężne o charakterze kompensacyjnym, którego głównym celem jest pokrycie konkretnych, wymiernych strat materialnych, jakie poniósł poszkodowany w wyniku doznanej szkody. Do katalogu tych strat zaliczają się między innymi:

• Koszty leczenia i rehabilitacji: obejmują wydatki na wizyty lekarskie, badania diagnostyczne, zabiegi, operacje, lekarstwa, sprzęt medyczny, a także koszty związane z fizjoterapią i innymi formami rehabilitacji mającymi na celu przywrócenie sprawności.
• Koszty dojazdów: Dotyczą wydatków poniesionych na transport do placówek medycznych, na rehabilitację, a także na inne wizyty związane z leczeniem i dochodzeniem roszczeń.
• Utracone zarobki (lucrum cessans): Jeśli w wyniku doznanych obrażeń poszkodowany był niezdolny do pracy przez określony czas lub trwale utracił zdolność do pracy, może domagać się rekompensaty za utracone wynagrodzenie lub inne dochody. W przypadku trwałej niezdolności do pracy, odszkodowanie może obejmować także utratę przyszłych zarobków.
• Koszty opieki: Jeśli poszkodowany wymaga opieki osób trzecich w związku z doznanymi obrażeniami, może domagać się zwrotu kosztów związanych z tą opieką.
• Zniszczone lub uszkodzone przedmioty: Jeśli w wyniku zdarzenia, które spowodowało szkodę osobową, uległy zniszczeniu lub uszkodzeniu należące do poszkodowanego przedmioty (np. telefon, okulary, ubranie), może on domagać się naprawienia tej szkody.
• Inne udokumentowane wydatki: Poszkodowany może dochodzić zwrotu innych, udokumentowanych wydatków, które były bezpośrednio związane z doznaną szkodą i jej skutkami.

Zadośćuczynienie

W przeciwieństwie do odszkodowania, zadośćuczynienie ma na celu złagodzenie niematerialnych krzywd i cierpień – zarówno fizycznych (ból, dyskomfort), jak i psychicznych (stres, lęk, pogorszenie samopoczucia, depresja) – jakich doznała poszkodowana osoba w wyniku doznanej szkody.

Jego wysokość jest indywidualna i zależy od wielu subiektywnych i obiektywnych czynników, w tym: rodzaju i rozległości doznanych obrażeń, długotrwałości i uciążliwości leczenia oraz rehabilitacji, intensywności i czasu trwania bólu, trwałości następstw doznanej szkody, wpływu na życie codzienne i aktywność życiową a nawet wieku poszkodowanego

Renta

To świadczenie pieniężne o charakterze okresowym, wypłacane regularnie w przyszłości, w sytuacji gdy skutki doznanej szkody są długotrwałe i znacząco wpływają na sytuację życiową poszkodowanego.

Można wyróżnić kilka rodzajów renty:

• Renta z tytułu utraty zdolności do pracy, która przysługuje, gdy poszkodowany w wyniku doznanej szkody utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej i nie ma perspektyw na poprawę tego stanu. Ma ona na celu wyrównanie utraconych dochodów.
• Renta z tytułu zwiększonych potrzeb: przysługuje, gdy w wyniku doznanej szkody zwiększyły się potrzeby poszkodowanego (np. konieczność stałej opieki, specjalistycznego leczenia, zakupu specjalistycznego sprzętu medycznego). Ma na celu pokrycie tych dodatkowych kosztów.
• Renta alimentacyjna: w przypadku śmierci osoby poszkodowanej w wyniku szkody osobowej, osoby bliskie spełniające określone warunki (np. małżonek, dzieci) mogą ubiegać się o rentę alimentacyjną od osoby odpowiedzialnej za śmierć.

Warto pamiętać, że możliwość dochodzenia poszczególnych roszczeń oraz ich wysokość zależą od konkretnych okoliczności sprawy oraz rodzaju doznanej szkody.

Jak dochodzić roszczeń z tytułu szkody osobowej

Proces dochodzenia roszczeń z tytułu szkody osobowej często bywa wieloetapowy i czasochłonny.

Złożoność postępowania zależy od wielu czynników, takich jak charakter szkody, postawa strony odpowiedzialnej oraz ewentualne spory co do faktów lub prawa.

Niemniej jednak, zazwyczaj obejmuje następujące kluczowe kroki:

Zgromadzenie i zabezpieczenie dowodów

To podstawa skutecznego dochodzenia roszczeń. Im solidniejsza dokumentacja, tym silniejsza pozycja poszkodowanego. Należy zadbać o zgromadzenie wszelkich materiałów potwierdzających zarówno sam fakt zaistnienia zdarzenia, odpowiedzialność sprawcy, jak i rozmiar doznanej szkody oraz jej następstwa. Do najważniejszych dowodów należą:

• dokumentacja medyczna: należy zabezpieczyć karty informacyjne z leczenia szpitalnego, wyniki badań diagnostycznych (np. RTG, USG, MRI), zaświadczenia lekarskie, opinie specjalistów, recepty i rachunki za leki. Ważne jest dokumentowanie całego procesu leczenia i rehabilitacji,
• notatki policyjne lub inne protokoły,
• dokumentacja fotograficzna i wideo obejmująca djęcia z miejsca zdarzenia, uszkodzeń ciała, zniszczonych przedmiotów. Jeśli dostępne są nagrania z monitoringu, również warto je zabezpieczyć,
• rachunki i faktury: należy gromadzić wszelkie rachunki i faktury związane z leczeniem, rehabilitacją, dojazdami do placówek medycznych, zakupem leków i sprzętu medycznego, kosztami opieki, a także naprawą lub wymianą zniszczonych przedmiotów,
• zaświadczenia o zarobkach i inne dokumenty finansowe: w przypadku utraty dochodów, niezbędne są zaświadczenia od pracodawcy o wysokości zarobków przed wypadkiem oraz o okresie niezdolności do pracy. Mogą być potrzebne również inne dokumenty potwierdzające prowadzenie działalności gospodarczej i osiągane z niej dochody.
• zeznania świadków: jeśli byli świadkowie zdarzenia, warto spisać ich dane kontaktowe i, jeśli to możliwe, uzyskać od nich pisemne oświadczenia opisujące przebieg zdarzenia,
• inna korespondencja: Wszelka korespondencja z osobą odpowiedzialną, jej ubezpieczycielem lub innymi podmiotami może być ważnym dowodem w sprawie.

Formalne zgłoszenie szkody

Po zgromadzeniu wstępnych dowodów, trzeba zgłosić szkodę osobie lub podmiotowi odpowiedzialnemu za jej powstanie.

Równocześnie, jeśli sprawca posiada polisę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) (np. w przypadku wypadku komunikacyjnego, OC działalności), należy również zgłosić szkodę bezpośrednio do jego ubezpieczyciela.

Zgłoszenie powinno być pisemne i zawierać szczegółowy opis zdarzenia, doznanych obrażeń, znane dane sprawcy i jego ubezpieczyciela oraz wstępne roszczenia.

Warto zachować kopię zgłoszenia wraz z potwierdzeniem jego nadania lub odbioru.

Po otrzymaniu zgłoszenia, ubezpieczyciel wszczyna postępowanie likwidacyjne.

W ramach tego postępowania może kontaktować się z poszkodowanym, żądać dodatkowych dokumentów, zlecać badania lekarskie.

Ubezpieczyciel ma obowiązek ustosunkować się do zgłoszonego roszczenia w określonym terminie (zazwyczaj 30 dni od daty zgłoszenia, a w bardziej skomplikowanych przypadkach do 90 dni).

Często na tym etapie ubezpieczyciel przedstawia propozycję ugody, czyli dobrowolnego porozumienia w sprawie wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia.

Niezwykle ważne jest, aby dokładnie przeanalizować tę propozycję, skonsultować ją z prawnikiem specjalizującym się w szkodach osobowych i nie podejmować pochopnych decyzji.

Ugoda może być korzystna, jeśli oferowana kwota adekwatnie rekompensuje poniesione straty i cierpienie. Jednakże, w wielu przypadkach, pierwotne propozycje ubezpieczycieli są zaniżone.

Jeśli negocjacje z ubezpieczycielem nie przyniosą satysfakcjonującego rezultatu lub ubezpieczyciel odmawia wypłaty odszkodowania, jedyną drogą do uzyskania sprawiedliwej rekompensaty może być wniesienie pozwu do właściwego sądu cywilnego.

Kiedy warto skorzystać z pomocy prawnika

W wielu przypadkach skorzystanie z pomocy doświadczonego prawnika specjalizującego się w sprawach o szkody osobowe może znacząco zwiększyć szanse na uzyskanie sprawiedliwego odszkodowania i zadośćuczynienia.

Prawnik pomoże w zgromadzeniu dowodów, przygotowaniu niezbędnych dokumentów, poprowadzi negocjacje z ubezpieczycielem oraz będzie reprezentował poszkodowanego przed sądem.

Przykład z działalności kancelarii

Najczęściej spotykanymi przykładami szkód osobowych to… szkody związane z wypadkami komunikacyjnymi.

Tutaj jak nietrudno się domyśleć zakres uszczerbku na zdrowi jest olbrzymi. Złamane kończyny górne, złamane kończyny dolne. Całkowity lub częściowych niedowład kończyn. Złamania żeber czy nawet kręgosłupa.

Są też bardzo niebezpieczne, (a wielokrotnie bagatelizowane przez Ubezpieczycieli) urazy odcinka szyjnego. Są to klasyczne urazy odcinka szyjnego „whiplash”. Jest to w terminologii medycznej określane jako „uraz typu smagnięcie biczem” lub „uraz biczowy”.

Na tego rodzaju uraz zwracam uwagę ponieważ w niektórych tj. cięższych przypadkach z powodu tego urazu mogą wystąpić u poszkodowanego trudności z połykaniem, zaburzenia snu, a nawet problemy z pamięcią.

Przy szkodach osobowych, które swoje źródło mają w wypadku przy pracy, czy też szeroko rozumianej pracy w gospodarstwie rolnym pojawiają się urazy związane z utratą części kończyn. Czy to palców, dłoni i rąk czy też stóp i odpowiednio kończyn dolnych.

Z praktyki wiem, ze urazy te wywierają szczególne piętno na psychice osób poszkodowanych.

Podsumowanie

Doznanie szkody osobowej to niewątpliwie jedno z najtrudniejszych doświadczeń, jakie mogą nas spotkać.

W tych trudnych chwilach pamiętaj, że masz prawo do ubiegania się o sprawiedliwą rekompensatę za poniesione straty i cierpienie.

Sprawiedliwe odszkodowanie i zadośćuczynienie to nie tylko finansowe wsparcie w powrocie do zdrowia i normalności, ale także forma uznania Twojej krzywdy i pociągnięcia do odpowiedzialności tych, którzy przyczynili się do Twojego nieszczęścia.

Jeśli czujesz się niepewnie, przytłoczony procedurami lub masz wątpliwości co do propozycji ubezpieczyciela, nie wahaj się skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej.

Doświadczony adwokat lub radca prawny specjalizujący się w sprawach o szkody osobowe będzie Twoim niezastąpionym sojusznikiem.

Paweł Pokorski
radca prawny

Zdjęcia: Scott Greer, Alexas_Fotos, Matt Palmer

***

Za niskie odszkodowanie za stłuczkę z OC sprawcy – co zrobić

Poniżej wyjaśnię Ci, co powinieneś zrobić, jeśli uważasz, że otrzymałeś za niskie odszkodowanie za stłuczkę z OC sprawcy.